Antički grad Stobi se nalazi u centralnom delu Severne Makedonije, u plodnoj tikveškoj dolini, i predstavlja jedan od najbitnijih arheoloških lokaliteta na Balkanu. Stobi predstavlja raskrsnicu jugoistočne Evrope jer povezuje Dunav sa Egejskom regijom ali i brojne rute kao što je Via Egnatija, Via Militaris kao i Via Axis i Diagonalis. Ova specifična lokacija je napravila od grada Stobija bitan trgovački centar ovog dela Evrope. Nalazi se na samom uću Crne Reke ( Erigon ) u Vardar ( Aksios ). Stobi je osnovan u drevnoj Peoniji, nakon toga ga osvajaju makedonci a tokom rimskog perioda pretvoren je u glavni grad provincije Makedonije Salutaris. Nalazi se u blizini Velesa, pored autoputa koji povezuje Beograd sa Solunom.
Nekada raskršće drevnih naroda, Stobi je danas jedno od najreprezentativnijih arheoloških nalazišta u Severnoj Makedoniji i predstavlja glavni adut kulturnog turizma ove zemlje koje posećuje sve veći broj stranih turista. Unutar antičkih zidina Stobija moći ćete da posetite jedan od najsačuvanijih amfiteatara na Balkanu ali i brojne ostatke crkvi, vila kao i mozaika. Stobi je bio i jedan od najvažnijih hrišćanskih centara tokom rimskog perioda a ujedno je bio i najveći grad provincije Makedonija. Svoj procvat je dostigao tokom trećeg i četvrtog veka nove ere a tokom petog veka ga razaraju Huni. Početak šestog veka obeležava razorni zemljotres koji je razorio mnoge gradove u provincijama Dardaniji i Makedoniji. Danas je to idealna lokacija za pauzu svim turistima koji idu iz Srbije ka Grčkoj, jer se nalazi odmah pored auto puta. Ali ova usputna stanica je idealna i kako bi upoznali bogatu istoriju Balkana kroz brojne artefakte i građevine koje su i dalje delimično sačuvane.
Grčka mitologija je prepuna zanimljivih legendi i priča, heroja i Bogova. Svaki deo Grčke ima određene likove koji kroz predanja žive i danas u popularnoj kulturi, kroz romane, filmove i serije. Ni Halkidiki nije izuzetak – čak naprotiv, jedan od najbitnijih događaja iz grčke mitologije se upravo dogodio na Halkidikiju. Po predanju Halkidiki je bio dom titana – sinova Urana i Gee, Boga neba i Boginje zemlje. Titani su živeli na poluostrvima Halkidikija a Bogovi su živeli na planini Olimp. Kada su se Titani pobunili protiv Bogova i pokušali da ih zbace sa Olimpa, Halkidiki je bio mesto velike bitke – Titanomahije. Titani su bacali ogromne stene na bogove a Olimpijci, posebno vrhovni Bog Zevs im je uzvraćao vatrenim munjama. Nakon deset godina dugih borbi, Bogovi su pobedili, a neki od Titana su zatvoreni i zatrpani ispod tri poluostrva Halkidikija.
Drevno ime Kasandre – zapadnog poluostrva Halkidikija je Flegra, što znači ,,Ognjena zemlja,, Prema legend, Engelados – jedan od Titana, zakopan je ispod stene koju su na njega bacilli bogovi sa Olimpa. Na taj način, titan zvani ,,Engelados-Sismos,, ( zemljotres ) zakopan je na Kasandri. Ipak, pošto je i dalje živ, on pokušava da se oslobodi iz utrobe zemlje i njegovi napori izazivaju česte zemljotrese. Ko bi rekao da danas mirna Kasandra krije tako monstruoznu priču, i da je, bar po mitologiji, izvor svih zemljotresa.
Na drugom kraju Halkidikija, poluostrvo Atos je dobilo ime po titanu Atosu, koji je tokom bitke bacio veliku stenu na bogove, ali promašio je i na tom mestu se danas nalazi treće poluostrvo i najviša planina ovog dela Grčke – Atos.
Sitonija – srednje poluostrvo – dobila je ime po Sitonu, kralju Makedonije i sinu Posejdona – Boga mora. U grčkoj mitologiji Siton je bio otac prelepe Palini koje su mnogi prosci širom sveta hteli za ženu. Samo onaj prosac koji bi pobedio njenog oca u dvoboju mogao je da je oženi. Nažalost, niko nije mogao da pobedi njenog oca i Palini je godinama ostala sama. Kada je Siton ostario, više nije mogao da se bori, pa je novo pravilo bilo da udvarači moraju da se bore jedni protiv drugih. U jednoj od ovih bitaka, protivnici su bili Klitos i Driantas. Palinijevo srce je bilo naklonjeno Klitosu i ona se plašila da bi mogao da izgubi život u dvoboju. Palini je podmitila pratnju Driantasa, koji su mu odsekli ruku, kako bi Klitos imao sigurnu pobedu. Siton je shvatio šta se dešava i odlučio je da spali svoju ćerku. Prizvao je kišu meteora ali Palini je spašena u zadnjem trenutku. Siton je ovo smatrao znakom bogova, priznao je svoju grešku i dozvolio je venčanje Palini i Klitosa.
Danas je Palini ime mesta u središnjem delu Kasandre, blizu poznatog letovališta Haniotija a po mnogim tumačima grčkih mitova još jedno mesto može da se poveže sa grčkim mitološkim likovima. To je mesto Posidi na zapadnoj obali Kasandre, za koju mnogi poznavaoci grčke mitologije kažu da je rodno mesto boga mora – Posejdona.
Sve ove mitološke priče koje su se prenosile sa kolena na koleno nisu nastale tek tako. One su bile način kako su stari narodi objašnjavali njima čudne pojave poput zemljotresa, erupcija vulkana i drugih procesa. Mnogi geološki fenomeni se dešavaju na Halkidikiju, seizmološki trusnom području, a i danas para vrelog sumpora koja izlazi iz zemlje u centru poluostrva Kasandra i u banji Agia Paraskeva na zapadnoj obali poluostrva svedoče upravo o tome.
Sveta Gora je duhovna prestonica pravoslavnog hrišćanskog sveta, koja se sastoji od 20 manastira, 12 skitova i oko 700 kuća, kelija ili skitova i oko 2000 monaha. Reč je o verskoj zajednici sa 1000 godina starim manastirima, ćelijama u pećinama i kulama. Uvrštena je u UNESKO-ve spomenike svetske baštine. Po predanju Bogorodica je na putu da poseti Lazara na Kipru naišla na uzburkano more i bila je prinuđena da potraži sklonište u luci na poluostrvu Atos. Bogorodica je bila zadivljena lepotom ovog mesta i zamolila je Boga da joj da planinu Atos na poklon. Tada joj je Gospod odgovorio: ,,Neka ovo mesto bude vaš vrt i vaš raj, utočište za one koji traže spasenje,, Od tada je Sveta Gora poznata i kao Bogorodičin vrt. Prvi monasi stigli su na Svetu Goru tokom 5. veka nove ere, tražeći osamljeno mesto za molitvu i pronalaženje mira na zemlji. Za srpsku kulturu i pravoslavlje najbitnije mesto se nalazi upravo na Svetoj Gori.
Grčki monah Georgije Hilandarios se smatra osnivačem Hilandara. 1198. Godine na temeljima ovog mesta manastir Hilandar su obnovili veliki župan Stefan Nemanja i njegov sin Rastko, to jest monasi Simeon i Sava. Te godine je vizantijski car Aleksije treći Anđeo Simeonu i Savi izdao zapečaćenu zlatnu bulu kojom se manastir Hilandar daruju kako bi mogli da primaju srpske monahe. 1199. godine u manastiru je preminuo monah Simeon, otac Svetog Save, a legenda kaže da je na mestu na kome je on sahranjen u nekadašnjoj crkvi Vavedenja Bogorodice, koju je kasnije kralj Milutin obnovio, nikla čudesna loza.
Početkom 13. veka Sveta Gora je bila pod faktičkom vlašću krstaša koji su 1204. Osvojili Carigrad a pojavili su se i brojni pirati i pljačkaši koji su bili velika opasnost za sve manastire. Usled toga Sveti Sava je napustio Svetu Goru 1208. godine i preneo mošti Svetog Simeona iz Hilandara u Srbiju. Sa svog poslednjeg putovanja, iz manastira Svetog Save Osvećenog doneo najstariju i najpoznatiju hilandarsku ikonu – Bogorodicu Trojeručicu.
U takvim okolnostima kralj Stefan Uroš je 1262. Godine iznad manastira podigao pirg – kulu Preobraženja kako bi što bolje zaštitio manastir. U tom periodu su značajno rasli manastirski posedi a kraljevi Dragutin i Milutin su proširili manastirske posede i u samoj Srbiji. Najveći prosperitet Sveta Gora doživljava tokom vladavine cara Stefana Dušana koji je pomagao Hilandar i dodelio mu posede u Srbiji, Grčkoj i u mnogim drugim delovima Balkana. U to vreme posedi Hilandara su zahvatali petinu teritorije Svete Gore.
1347. godine kuga je harala Evropom i Car Dušan se sklonio u Hilandar a tom prilikom je poveo i caricu Jelenu što je bilo grubo narušavanje strogo poštovane tradicije o zabrani dolaska žena na tlo Svete Gore. Kao uspomena na dolazak cara Dušana na Svetu Goru i dan danas stoji krst koji označava mesto na kome su hilandarski monasi sačekali cara i za uspomenu posadili maslinovo drvo koje je i danas moguće videti. Carica Jelena je postala ktitorka kelije Svetog Save u Kareji, a u okviru manastira Hilandara izgrađena je crkva Svetog Arhanđela.
Osim cara Dušana, mnogi srpski vlastelini su pomagali manastir Hilandar a Knez LazarHrebeljanović je ktitor spoljne priprate koja je izgrađena oko 1380. godine. Krajem 14. Veka Hilandar je postao utočište članovima poslednjih srpskih vladarskih i vlastelinskih porodica. Osim srednjevekovnih kraljeva, Hilandar su posetili i Miloš Obrenović, knez Aleksandar Obrenović a poznato je da je u posetu ovoj Svetinji išao i kralj Petar Prvi Karađorđević.
Početkom marta 2004. godine manastir Hilandar je stradao u požaru. Više od polovine manastirskih zdanja je tada oštećeno. Obnova manastira je nastupila odmah nakon ove nesreće i uz velike napore, priloge i pomoć Srbije, Grčke ali i mnogih organizacija i pojedinaca veliki deo kompleksa Hilandara je obnovljen.
Posete Svetoj Gori su ograničene i manastir Hilandar se pridržava odgovarajuće procedure.Od svih svih poklonika se očekuje da se pridržavaju propisanog kodeksa ponašanja koji se nalazi na poleđini obrasca dozvole za ulazak na Svetu Goru. Dolazak na Svetu Goru i manastir Hilandar nije turistička poseta i ne možete očekivati sve pogodnosti savremenog putovanja. Odgovornost za kompletnu organizaciju vašeg puta je samo na vama i u slučaju da se dese okolnosti zbog kojih brod iz Jerisosa i Uranopolisa ne mogu da plove do Svete Gore, morate sačekati naredni ili neki drugi dan kada će brodovi ponovo saobraćati. Manastir Hilandar preuzima odgovornost samo za organizaciju grupnog prevoza od luke Arsana i luke Jovanjica do Manastira Hilandar i obratno.
Da biste došli na Svetu Goru, potrebno je da prethodno tražite i dobijete blagoslov za posetu i boravak u manastiru, a da zatim na sam dan dolaska preuzmete dozvolu za boravak na Svetoj Gori, takozvani Diamonitirion. Vizu ili dozvolu za ulazak na Svetu Goru možete preuzeti u pokloničkoj kancelariji koja se nalazi u Uranopolisu u neposrednoj blizini pristaništa sa koga brodovi do Svete Gore polaze svakog jutra. Tokom letnjih meseci, kada je i najveći broj posetilaca, bitno je rezervisati karte za brod na vreme, tako da je preporuka da čim dobijete blagoslov iz manastira da imaju mesta za vas i da možete doći određenog dana, istog dana i rezervišete karte.
Posle skoro 2 godine svetske pandemije koja je između ostalog poremetila i naše planove vezane za putovanja, želimo da ponovo krenemo sa otkrivanjem nekih novih obala, mesta sa puno različitih boja i ukusa. Potrebna su nam nova prostranstva i priče. Ne postoji bolje mesto za to od Porto Plate – mesta na severnoj obali Dominikanske Republike, jer upravo je to bilo prvo naselje novo-otkrivenog sveta koje je Kolumbo primetio na svom putu na kojem je trebao da otkrije Indiju a zapravo je otkrio potpuno novi svet koji danas poznajemo kao Centralna Amerika ili kao grupu karipskih ostrva. La Isabela – lokalitet koji se danas nalazi u zapadnom delu Porto Plate bilo je prvo stalno naselje koje je Kolumbo sagradio. Iako je La Isabela danas samo arheološki lokalitet na kome možete videti ruševine tadašnjeg malog naselja – samo nekoliko kilometara odatle nalazi se Porto Plata – šareni karipski grad koji je mnogo više od klasične slike koju imamo kada pomislimo na Karibe – Porto Plata osim lepih plaža i kristalno čiste vode atlantskog okeana ima dugu i burnu istoriju, brojne muzeje, tvrđave ali i lokalno stanovništvo koje je uvek spremno da vam pokaže osnovne korake Marengea i Baćate – lokalnog plesa Dominikanske Republike.
Srebrna Obala je prevod samog imena grada Porto Plate, ali otkud taj naziv? 1492. godine privučen prizorom srebrnog odsjaja oblaka koji su se nadvijali nad planinom Izabel de Tores iznad današnje Porto Plate, Kolumbo je odlučio da istraži taj predeo. Naišao je na domorodačku civilizaciju Taino – prvobitne stanovnike te oblasti i zajedno sa Špancima koji su došli sa njim sagradio je prvu crkvu kao i prvi dom u Americi, iako je mislio da je to zapravo Indija. Nakon prve plovidbe i otkrića novog sveta Kolumbo se vratio u Španiju pun utisaka ali i zlata. Upravo je to zlato i sva ostala bogastva koje je našao na Karibima i ostatku Amerike dovelo do burnih osvajanja i naseljavanja velikog broja Evropljana koji će zauvek promeniti taj deo sveta. Ostrvo su nazvali Hispanjola ili mala Španija – osnovali su i prvi veliki grad – Santo Domingo koji je i danas glavni grad Dominikanske Republike. Civilizacije su se smenjivale – Hispanjolu su pokušali da osvoje i drugi evropski narodi, vekovi brojnih sukoba su se nizali i konačno je nezavisnost Dominikanska Republika stekla 1844. godine. Sve ove civilizacije su uticale na to da osim prirodnih lepota, karipske i atlantske obale, vodopada i reka Dominikana danas može da se pohvali i velikim brojem kulturno-istorijskih spomenika.
Porto Plata je savršen primer kulturnog turizma na Dominikani. Centar starog grada je mesto sa najvećim brojem zgrada iz viktorijanskog doba na teritoriji Kariba, a osim dobro očuvanih vila i javnih institucija tu su i brojni muzeji. Jedan od najbitnijih muzeja je i muzej ćilibara. Obale Porto Plate su poznate i po nalazištima ćilibara a neki od primeraka insekata i životinja zarobljenih u ćilibaru su poslužile kao inspiracija Stivenu Spilbergu koji je na osnovu utisaka sa putovanja u Dominikanskoj Republici napravio dobro poznati film Park iz Doba Jure. Dominikana je danas mesto gde se snimaju brojni holivudski filmovi a lokacije u mnogim poznatim filmovima možete naći kako u okolini Porto Plate tako i širom zemlje.
Turisti se nakon pandemije vraćaju u velikom broju na obale Dominikane, a kako je to jedna od prvih zemalja koja je otvorila vrata turistima već sada se vraćaju na brojeve turista pre same pandemije. Ekonomija Dominikanske Republike dosta zavisi od turizma tako da je odluka da dozvole turizam bez ograničenja a i da dozvole velikim kruzerima da ponovo uplovljavaju u njene luke, bila dobra prilika za turistički sektor i hotele da ponovo otvore svoja vrata. Najbrojniji turisti su Amerikanci ali sve je više posetilaca iz Evrope koji žele kombinaciju odmora i aktivnog turizma a severne obale Dominikanske Republike su idealne za aktivni turizam kao i eko-turizam koji je sve popularniji. Turisti imaju prilike da obilaze plantaže kafe, kakaoa, banana, manga ali i da degustiraju rum – lokalno karipsko piće, da obilaze Nacionalne Parkove i druže se sa papagajima kao i da probaju zip-lajn i skakanje sa vodopada. Kulturni turizam je takođe grana turizma koja se ubrzano razvija i brojni lokaliteti se sređuju, obnavljaju se kulturne rute na kojima možete pratiti Kolumbova osvajanja ili naučiti kako se pravi rum i lokalni specijaliteti od egzotičnog voća.
Kosta Dorada ili zlatna obala na samo nekoliko kilometara od centra Porto Plate je najpoznatija plaža sa puno hotela i turistima iz celog sveta. Ali osim zlatne obale, na istoku i zapadu od grada nalaze se skrivena mesta koja treba otkriti. Sosua i Kabarete na istoku su mala mesta poznata po noćnom životu ali i velikim talasima i danas su centar aktivnog turizma i dobro su poznata svim turistima koji žele da jedre na dasci i uživaju u velikim talasima atlantskog okeana. Ali osim uzburkanog okeana na istočnoj strani Porto Plate tu su i dosta mirnije vode na zapadu gde možete naći jedinstvenu prirodnu pojavu – prelepa koralna ostrva sa prozirnom vodom koja su danas centar ronilačkog turizma koje posećuju turisti koji žele da plivaju sa ražama i drugim egzotičnim morskim životinjama, da rone ali i da plove na jedrilicama. Jedno od takvih mesta je Kajo Arena ili ,,rajska plaža,, kako je nazivaju turisti. Kajo Arena se nalazi kilometrima van obale i kako biste došli do ovog ,,prirodnog bazena,, morate iznajmiti čamac sa obližnjeg mesta na obali Punta Rusija.
Nakon pola sata vožnje i uživanja u prizorima uzburkanog Atlantika, odjednom ćete se naći u plitkim vodama okruženi koralnim grebenom i malim ostrvom u sred te zanimljive prirodne pojave. Na Kajo Areni možete biti sami tokom radnih dana kada nema puno turista, ali tokom vikenda ćete imati priliku da upoznate lokalne turiste koji će rado podeliti njihova iskustva i preporučiti vam najlepša mesta koja morate posetiti u Dominikanskoj Republici.
Evropske kulturne rute Saveta Evrope već više od 30 godina doprinose boljoj povezanosti država Evrope i njihovih kulturnih baština. Kulturne rute u isto vreme prikazuju različitosti kulturnih identiteta evropskih naroda ali i njihovo jedinstvo koje se sastoji u neraskidivim istorijskim i geografskim vezama koje doprinose boljoj komunikaciji i interkulturalnom dijalogu. Osim naučno -istraživačkog značaja, kulturne rute Evrope doprinose i jačanju turizma. U vremenima kada turizam beleži značajne gubitke zbog svetske pandemije dolazi do izražaja ideja o povezivanju i izgradnji novih turističkih proizvoda koji će pomoći lokalnim ekonomijama.
Centar za kulturni turizam iz Srbije, zajedno sa više organizacija i institucija širom Evrope pokreće jedinstveni projekat – novu kulturnu rutu – VIA KELTIKA ( Via Celtica ) koja će povezati 8 evropskih država i predstaviti brojne destinacije, muzeje i kulturno -turističke celine koje su posvećene antičkoj keltskoj civilizaciji.
Kelti – antička civilizacija, zaslužna je za polaganje temelja kulture Evrope kakvu danas poznajemo. Brojni evropski gradovi su izgrađeni na temeljima keltskih naseobina. Od nekadašnjeg Singidunuma – današnjeg Beograda, pa sve do obala Atlantika, Kelti su ostavili neizbrisiv civilizacijski trag koji je vidljiv i danas. Via Keltika – ruta kandidat za ovo prestižno obeležje, predstavlja vezu između Srbije i zapadne Evrope, kojom želimo da pokažemo da iako danas govorimo različitim jezicima možemo i dalje da komuniciramo kroz zajedničko kulturno nasleđe.
Centar za kulturni turizam iz Srbije je organizacija – inicijator ovog međunarodnog projekta. U kandidaturi keltske rute centru za kulturni turizam su se pridružile još tri evropske institucije, tako da ukupno 4 organizacija iz različitih evropskih država predstavlja kandidaturu za prestižno evropsko odlikovanje koje će popularizovati kulturni dijalog ali i pomoći turizmu svih destinacija koje se nalaze na samoj ruti.
Tim koji podnosi kandidaturu se sastoji iz sledećih organizacija : Muzej Latenium – jedna od najbitnijih evropskih institucija posvećena izučavanju i prezentaciji Kelta sa sedištem u Švajcarskoj. Turistička organizacija Halštat-a – destinacija koja predstavlja centar keltske kulture u Austriji i centralnoj Evropi. Turistička organizacija Bratislave – sa brojnim keltskim nalazištima oko glavnog grada republike Slovačke. Centar za kulturni turizam – organizacija iz Srbije koja se bavi promocijom kulturne baštine Srbije i kulturnog turizma.
Srbija je u ovoj ruti predstavljena sa tri destinacije u različitim delovima države ( centar, sever i istok ) Nakon Srbije ruta nastavlja dalje ka Mađarskoj, Slovačkoj, Austriji, Nemačkoj, Luksemburgu, Francuskoj i završava na mestu najvećeg nalazišta keltskih artefakata u Švajcarskoj. Ta linearna ruta sa destinacijama koje se nalaze na njoj broji preko 2000 kilometara i predstavlja novi turistički proizvod Evrope koji će popularizovati temu keltske civilizacije ali doprineti i poboljšanju same međunarodne komunikacije kao i turističke ponude. Kako se mnoge destinacije na ruti nalaze u ruralnim delovima Srbije i Evrope, ovaj projekat će doprineti i razvoju ruralnog turizma, izgradnji novih turističkih ponuda, radnih mesta, ponudi lokalnih proizvoda, usluga i transporta, tako da ovaj projekat ima i jednu širu ekonomsku dimenziju. Osim linearne kulturne rute predstavićemo i destinacije koje predstavljaju kulturu Kelta i iz drugih država koje se nalaze u blizini same geografske-linearne rute.
U sledećoj fazi projekta biće predstavljene internet prezentacije kao i digitalne publikacije. Ovaj projekat je bitan i za digitalizaciju kulturne baštine svih regiona koji su na samoj ruti jer će sve destinacije biti trajno digitalizovane i predstavljene evropskoj i svetskoj publici na moderan način. Osim evropskih jezika, svi promotivni materijali će biti dostupni i na kineskom i drugim svetskim jezicima što će doprineti objedinjavanju svih destinacija na ruti u jedinstveni turistički proizvod koji će biti predstavljen turistima širom sveta.
Beograd – glavni grad Srbije, izgrađen na temeljima keltskog Singidunuma
Kuća Evropske Istorije je potpuno novi muzej koji se fokusira na istoriju Evrope i pokušava da dočara burne istorijske procese ali i mitove i činjenice o starom kontinentu, kroz interaktivne izložbe i multimedijalne prikaze. Muzej se nalazi u prelepom parku Leopold u srcu Evopskog kvarta u Briselu a ulaz je besplatan za sve posetioce.
U Kući evropske istorije smeštena je velika zbirka predmeta i dokumenata, kao i obrazovni programi, kulturni i onlajn sadržaji. Poseta muzeju je putovanje kroz istoriju Evrope, od mitološkog imena samog kontinenta i nastanka Evrope do današnjeg dana, ali sa posebnim fokusom na događaje 20. veka, koji su od velikog značaja za ceo kontinent.
Srbija je u ovom muzeju predstavljena sa brojnim dokumentima, fotografijama i izložbama, kao malo koja zemlja Evrope. To govori o značaju Srbije za celokupnu istoriju starog kontinenta. Jedan od najzanimljivijih eksponata je i Sretenjski ustav, prvi srpski ustav koji je donet 1835. godine. To je jedan od prvih demokratskih ustava u Evropi.
Posle dve godine restauracije Ramska tvrdjava je obnovljena i ponovo je otvorena za turiste. Na samoj kamenoj litici, nizvodno od Smedereva, pažnju privlače obrisi srednjovekovne tvrđave Ram. To je drevni Ramski grad koji poput vojnika na mrtvoj straži čuva ulaz u predvorje Đerdapa.
U sadašnjem obliku, tvrđava je opstala iz vremena turskog sultana Bajazita Drugog. Kažu da je, boreći se na ovim prostorima, zastao da se odmori na uzvišenju odakle se pružao lep pogled na sve četiri strane. Sedeći tako na svom „ihramu“ (ćilimu) on je zaspao, da bi se nešto kasnije probudio okrepljen i preporođen. Tada je naredio da mu se na ovom mestu sagradi tvrđava. Bilo je to moćno, artiljerijsko utvrđenje oko koga su se lomila koplja mnogih carstava.
Uz tvrđavu, čija je rekonstrukcija počela, nalaze se i ostaci hamama i dobro očuvan karavan saraj. Dva kilometara niže od grada nalazi se rimsko arheološko nalazište Lederata koje otkriva tragove boravka Kelta, Avara, Slovena… Iz Rama je krenula prva srpska deputacija sa protom Matejom Nenadovićem. Kod Rama se Karađorđe iz izgnanstva vratio u Srbiju. Ovde je službovao, kao carinik, i Vuk Stefanović Karadžić. Kod Rama počinje 70 kilometara duga ramska peščara. Ovde je, pomoću skele, uspostavljena najkraća svakodnevna veza sa Južnim Banatom.
Aheološko nalazište Lepenski vir je otkriveno pre više od 50 godina na samoj obali Dunava, u istočnoj Srbiji. Udaljeno je 15 km od Donjeg Milanovca. To je bilo jedno od najznačajnijih arheoloških otkrića na teritoriji Srbije. Kultura Lepenskog Vira je stara oko 8000 godina i predstavljala je potpunu nepoznanicu za arheologe, a nazvana je po lokaciji na kojoj je otkrivena.
Nekoliko činjenica izdvaja Lepenski Vir od drugih sličnih praistorijskih kultura. Na ovom mestu su ljudi živeli konstantno preko 2000 godina i za to vreme su prešli evolutivni put od lovaca i sakupljača plodova do organizovane društvene ekonomske zajednice. Stanovnici Lepenskog Vira bili su prvi urbanisti i graditelji na ovim prostorima jer su pravili kuće koje su u osnovi bile trapezoidnog oblika, prekrivene drvenom kostrukcijom, lišćem i kožom divljih životinja. U kućama se nalazilo ognjište, mali žrtvenik i kamene skulpture koje su predstavljale njihova božanstva. Upravo su te sklupture postale prepoznatljiv znak Lepenskog Vra širom sveta i predstavljaju najstariju umetnost te vrste u Evropi.
Ovaj lokalitet, koji je ime dobio po dunavskom viru, bio je sedište jedne od najvažnijih i najsloženijih kultura praistorije. Tokom iskopavanja otkriveno je sedam sukcesivnih naselja i 136 objekata (kako stambenih, tako i sakralnih) koji su izgrađeni u preriodu od oko 6500. do 5500. godine pre naše ere.
Sankt Petersburg je drugi po veličini grad u Rusiji i dugo je bio glavni grad ove države. Od 1712. ,,Piter,, kako ga nazivaju meštani, postaje prestonica carske Rusije, odlukom Petra Velikog i nosi tu titulu sve do 1918. godine kada Lenjin svojim dekretom proglašava Moskvu glavnim gradom. Sankt Petersburg je najseverniji milionski grad na svetu, i poznat je i pod imenom Venecija severa jer je izgradjen na velikom broju ostrva i kanala povezanih brojnim mostovima.
Petar Veliki je deo svoje mladosti proveo u zapadnoj Evropi, a posebno u Holandiji. Želeo je da Rusija postane moderna država i smatrao je da joj je potrebna nova prestonica na moru, kako bi pokazao ostatku Evrope da ima nameru da od svoje države napravi novu svetsku silu. Kako je krajem 17. i početkom 18. veka mornarica igrala veliku ulogu u ostvarivanju njegovih budućih vojnih pohoda, želeo je da taj novi grad ima moćnu luku. Po njegovim nacrtima grad se dosta ugledao na Amsterdam. Izbor je pao na severo-zapad Rusije, na samom ušću reke Neve u Baltičko more. Odabrao je to veliko prostranstvo, do tada nepreglednu močvaru, leti punu komaraca, da bude simbol nove Rusije koja ide u korak sa ostalim moćnim monarhijama starog kontinenta. Tokom izgradnje grada veliki broj ljudi je stradao. U narednim decenijama, pa i vekovima će se pokazati da mesto koje je odabrao, iako logistički bitno, neće uvek donositi blagostanje njenim žiteljima, jer osim hladne zime, grad je imao velikih problema zbog učestalih poplava ali i osvajača koji su hteli da gospodare Baltikom i severom Evrope.
Crkva Hristovog vaskrsnuća je jedna od omiljenih znamenitosti kako samih žitelja grada tako i turista koji posećuju Sankt Petersburg tokom cele godine. Ova crkva je izgradjena u čast Cara Aleksandra II koji je ubijen na tom mestu. Za vreme prvog svetskog rata zvao se Petrograd, nakon toga Lenjingrad a na referendumu 1991. godine stanovnici su odlučili da se grad opet zove Sankt Petersburg. Jedan od simbola grada je i muzej Ermitaž, koji je osnovala ruska carica Katarina Velika. Muzej je danas smešten u veliki broj objekata od kojih je najveći zimski dvorac u samom centru grada. Muzej ima preko 3 miliona predmeta i jedan je od najznačajnijih izložbenih prostora na svetu, učvršćen je u svetsku kulturnu baštinu i pod zaštitom je UNESKA. Sankt Peterburg je čuven i po svojim belim noćima, koje su na vrhuncu tokom kraja maja, celog juna i početkom jula. To je vreme kada je dan veoma dug, a sunce sija do ponoći, a potom izlazi u 3 ujutru, tako da su noći uglavnom svetle i veliki broj turista ima priliku da posmatra otvaranje pokretnih mostova, koji su preko dana zatvoreni a noću se otvaraju na par sati kako bi dozvolili velikim kruzerima ali i teretnim brodovima da nesmetano prolaze.
U blizini Sankt Petersburga nalazi se i grad Puškin, mesto poznato po prelepim palatama i parkovima. Najznačajnija je barokna palata carice Katarine velike, a u blizini se nalazi i Aleksandrovski palata, omiljena kuća poslednjeg ruskog Cara Nikolaja Romanova. Peterhof je druga znamenitost u blizini samog grada koju treba posetiti. To je kompleks palata i parkova na samoj obali Baltika, zapadno od Sankt Petersburga. Nastao je kao kraljevska palata Petra Velikog 1711 godine. Uvrštena je u UNESKO-v popis kulturne baštine 1990. godine. Peterhof je poznat po svojim velelepnim parkovima i fontanama kojih ukupno ima 176. Najpoznatija je Velika kaskada, veličanstvene vodene stepenice ispod palate, koje se sastoje od 64 fontana i 37 pozlaćenih bronzanih skulptura. Najpoznatija skulptura prikazuje Samsona, kako otvara lavlja usta, iz kojih izlazi 20 metara visoki mlaz vode. Skulptura simbolizuje pobedu Rusije nad Švedskom u bitci kod Poltave. Nacisti su okupirali Peterhof od 1941. do 1944. godine, i naneli su veliku štetu na svim objektima. Obnova je počela odmah nakon oslobođenja i traje i dan danas.
Pored brojnih prirodnih atrakcija, ruralnog turizma, gastro i vinskog turizma, Srbija se sve bolje pozicionira kao međunarodni centar kulturnog, kongresnog ali i avanturističkog turizma. Viminacijum – jedinstveni arheološki park, je jedan od najboljih primera kako kombinacija kulturno – kongresnog centra može da se afirmiše kao uspešna turistička priča i bude primer sličnim arheološkim i kulturnim destinacijama širom Srbije ali i Evrope.
Viminacijum je bio najznačajniji grad u rimskoj provinciji Gornja Mezija (Moesia Superior). Ovaj rimski grad je bio prestonica provincije, administrativni, vojni, trgovački i industrijski centar. Pored grada nalazi se kastrum ili legijski logor – jedan od dve najveće fortifikacije u provinciji i centralna tačka u odbrani mezijskog Podunavlja. S druge strane jedinstveni naučni značaj Viminacijuma je u tome što nad antičkim ostacima nema savremenog naselja. Mogući su istraživanje i prezentacija jednog rimskog grada u svim njegovim segmentima. Beograd, Niš, Sremska Mitrovica nalaze se ispod savremenih gradova što onemogućava planska istraživanja, konzervaciju i konačno prezentaciju rimskog kulturnog nasleđa.
Lokalitet je sistematski uništavan vekovima unazad. Nepostojanje realne zaštite uslovilo je dvostruku stalnu pljačku lokaliteta. S jedne strane lokalitet je neprestano prekopavan od pljačkaša koji su tražili zlato i druge dragocenosti. S druge strane seljaci su sistematski razgrađivali arhitektonske ostatke i odnosili nadgrobne spomenike jer su ruševine smatrane izvorom besplatnog građevinskog materijala. Zbog toga danas na površini nema očuvanih objekata, te se svaki oblik njihovih istraživanja i prezentacije mora vršiti putem iskopavanja.
Jedna od najzanimljivijih tački turistima u Viminacijumu je amfiteatar. Delimično rekonstruisan, ovaj rimski amfiteatar nam otkriva mnogo o samom životu i navikama tadašnjeg stanovništva. U središnjem delu amfiteatra, gde su se održavale igre, nalazi se arena ovalnog oblika, približnih dimenzija 55 x 45 m. Ona predstavlja centralni prostor ravne površine pokriven peskom (harena), po kome je i dobila ime. Oko arene se prostire visoki zid, koji je bio fresko oslikan. Ovaj zid odvajao je prostor predviđen za održavanje spektakla od tribina (cavea), koje su bile od drveta. Na osnovu veličine gledališta kapacitet viminacijumskog amfiteatra bio je oko 7000 ljudi. Glavni ulazi, koji se nalaze na dužoj osi građevine, odnosno na istočnoj i zapadnoj strani amfiteatra, bili su flankirani prostorijama manjih dimenzija, namenjenim za čuvanje životinja (carceres). Na kraćoj osi objekta, istražene su supstrukcije svečanih loža (tribunalia), gde su bili smešteni najistaknutiji članovi društva. U okviru objekta su konstatovani i delovi drenažnog sistema, koji je predstavljao veoma važan deo svakog amfiteatra i čija je uloga bila da odvodi vodu van same građevine.
Krajem 3. ili početkom 4. veka viminacijumski amfiteatar je izgubio svoju funkciju. Tada se uništavaju zidovi, odnosi se građevinski materijal, a čitav prostor se polako zatrpava. Tokom 4. veka iznad amfiteatra, pre svega u središnjem i jugozapadnom delu, formirana je kasnoantička nekropola. Odgovore na mnoga pitanja vezana za održavanje gladijatorskih borbi u Viminacijumu, uz ostatke arhitekture, pruža i velika količina pronađenog arheološkog materijala. Na osnovu rezultata arheoloških istraživanja urađena je rekonstrukcija dela amfiteatra. Izgradnjom drvenih tribina i oživljavanjem ovog prostora otvorena je mogućnost da amfitetar posle više vekova postane prostor u kome će se ponovo odvijati spektakli različitih sadržaja, ali svakako različitog karaktera od onih održavanih tokom rimskog perioda.
Terme predstavljaju tipično rimske gradjevine. Kao objekti javnog karaktera pojavljuju se u vreme Carstva kako u Rimu tako i u provincijama. One ne predstavljaju samo mesta za održavanje higijene već i mesta za odmor i razne društvene aktivnosti. Po svom arhitektonskom sklopu terme predstavljaju objekte koji su se razlikovali od grada do grada. Tako se i viminacijumske terme mogu izdvojiti ne samo po svojoj raskoši već i specifičnom arhitektonskom rešenju.
Dug period u kome su bile u upotrebi (I-IV vek) omogućava da se jasno prate pojedine faze u gradnji. Arheološkim iskopavanjima registrovano je ukupno 5 konhi od kojih su 4 u funkciji tepidarijuma (bazeni sa toplom vodom) dok je peta konha predstavljala frigidarijum (bazen sa hladnom vodom). Terme su očuvane u nivou hipokausta na kome se mogu pratiti više faza izgradnje. Ostaci fresko-maltera ukazuju da su terme bile raskošne. Pod starijih termi koji se nalazio na stubićima od opeka bio je prekriven mozaikom. Veliki broj žižaka ukazuje na činjenicu da su terme korišćene i noću.
Mesto koje zauzima posebno mesto u okviru arheološkog parka je Domus scientarium – replika rimske vile koja ima istraživačko-kongresni ali i turistički značaj. Objekat je projektovan u formi rimske ville rustike. Objekat je koncipiran na dva nivoa: nadzemni ili gornji nivo gde su radni i smeštajni prostor i podzemni ili donji nivo gde su muzej, depoi i sale.
Gornji nivo se sastoji od niza atrijuma oko kojih se nalaze kancelarije, laboratorije, kao i prostorije za smeštaj i individualni rad stručne ekipe i smeštaj posetilaca. Pored pomenutog na ovom nivou nalaze se biblioteka sa čitaonicom, dokumentacioni centar, kuhinja sa trpezarijom, replika rimskih termi sa potencijalom manjeg spa centra. Donji nivo je delimično izolovana zona sa povećanom bezbednosti i striktnom kontrolom klime zbog muzejske zbirke i depoa.
Limes park predstavlja novi pristup kongresnom turizmu i letnjim otvorenim školama. Stvoren je u autentičnom okruženju arheološkog parka Viminacium. Čini ga rimski vojni logor, sačinjen kao replika logora pronađenog na lokalitetu Viminacium, visinski poligon sa konopcima, specijalni poligon sa preprekama za obuku rimskih legionara, kao i radioničarski – školski prostor pogodan za izvođenje svih vrsta prezentacija, predavanja, obuka i radionica iz različitih oblasti. Cilj je da se posetiocima, naučnim radnicima i profesionalcima svih uzrasta omogući autentičan doživljaj kroz smeštaj u barakama rimskih legionara, u šestokrevetnim sobama koje su opremljene modernim kupatilima, neophodnim za funkcionisanje u savremenom životu. Programski koncept je osmišljen tako da se na najbolji i najzanimljiviji način posetiocima prikaže svakodnevni život rimskih legionara i da se oseti duh Rimskog carstva.
Posebnu atrakciju u okviru arheološkog parka Viminacijum predstavlja paleontološki park u kome su prezentovani mamuti otkriveni u površinskom kopu Drmnom, a na obodima rimskog lokaliteta. Najznačajniji nalaz predstavlja mamut, očuvan u celosti, poznat kao Vika. Skelet je pronađen svega 350 metara istočno od mauzoleja, a potiče iz pleistocenskih naslaga, sa dubine od 27 metara (milion godina). Prostor na kome je mamut otkopan nalazio se u slivu pradelte reke Morave. Pripada izuzetno retkim vrstama i među najstarijim je na svetu. Do sada je u svetu pronađeno dvadesetak skeleta i to uglavnom tokom 19. veka, ali nijedan od njih nije očuvan na mestu na kome je i nađen. Posebno značajna je činjenica da je skelet ostao u potpuno anatomskom položaju. Zbog toga, ovaj mamut ima poseban značaj.
Najnovije otkriće u okviru arheološkog parka Viminacijum je krma velikog broda sa veslima. Brod je dug 15 metara i smatra se da je star preko 1600 godina, ali kako je sama konstrukcija broda slična i nekim malo ,,mladjim,, konstrukcijama brodova, ostaci su trenutno na analizi i nakon toga će se znati iz kog veka je najnovije otkriće Viminacijuma. Delovi broda su izloženi u paleontološkom parku gde se nalazi i mamut Vika.
Turistička ponuda arheološkog parka Viminacijum je raznolika. Sa jedne strane tu su ture sa vodičem koje se održavaju svakodnevno od 9 do 19 sati. Ture se održavaju na svakih sat vremena i nakon sat ipo vremena provedenih u obilasku Viminacijuma saznaćete mnogo činjenica o životu rimljana na teritoriji Srbije ali čuti i mnoštvo zanimljivih anegdota o samom Viminacijumu. Osim organizovanih tura, arheološki park Viminacijum nudi i degustaciju autentične rimske kuhinje kao i smeštaj u sobama u okviru vizitorskog centra koje su uređene u rimskom stilu. Više informacija o svim ponudama za pojedince i grupe možete pročitati na zvaničnom sajtu Viminacijuma.
Centar za kulturni turizam 